2020 මාර්තු 23 දිනට පෙර රටේ රාජ්‍ය මූල්‍ය තත්ත්වය පිළිබඳ තොරතුරු ඇතුළත් පූර්ව මැතිවරණ අයවැය තත්ත්ව වාර්තාවක් මහජනයාට නිකුත් කිරීමේ නීතිමය වගකීම මුදල් අමාත්‍යවරයා ලෙස අගමැති මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා සතුය.
පාර්ලිමේන්තු මහ මැතිවරණයක් පැවත්වීමේ ප්‍රකාශය නිකුත් වී සති තුනක් ඇතුළත රජයේ ආදායම සහ වියදම් පිළිබඳ විස්තර, රජයේ ණය ගැනුම් විස්තර ඇතුළත් පූර්ව මැතිවරණ අයවැය වාර්තාවක් ප්‍රකාශයට පත් කිරීම 2003 අංක 03 දරණ රාජ්‍ය මූල්‍ය කළමනාකරණ (වගකීම්) පනත යටතේ භාණ්ඩාගාර ලේකම්වරයාගේ වගකීම වේ.
මාර්තු 02 වන දින පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හරින ලද බැවින්, එම වාර්තාව 2020 මාර්තු 23 දිනට පෙර මහජනයා වෙත නිකුත් කළ යුතුය.
2003 දී එක්සත් ජාතික පක්ෂ රජය විසින් හඳුන්වා දුන් රාජ්‍ය මූල්‍ය (වගකීම්) පනතේ 16 වන වගන්තියේ මෙසේ සඳහන් වේ:-
පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන් තෝරා පත් කර ගැනීම සඳහා මහ මැතිවරණයක් පැවැත්වීම අවශ්‍ය වන ප්‍රකාශය හෝ නියෝගයෙන් පසුව සති තුනක් ඇතුළත මුදල් අමාත්‍යංශයේ ලේකම්වරයා රටේ රාජ්‍ය මූල්‍ය තත්ත්වය පිළිබඳ තොරතුරු අඩංගු මැතිවරණයට පෙර අයවැය තත්ත්ව වාර්තාවක් මහජනයාට නිකුත් කළ යුතුය.
ඉදිරි පස් වසර සඳහා මෙම බලය පාවිච්චි කරන මන්ත්‍රීවරුන් 225 දෙනා තෝරා ගැනීම සඳහා අපේ‍්‍රල් 25 වන දින තරුණ හා මහලු ශ්‍රී ලාංකිකයින් ඡන්ද විමසීමට යයි. ඔවුන් තේරීම් කරන විට ඔවුන්ගේ රටේ මූල්‍ය හා ණය තත්ත්වය දැන ගැනීම ඔවුන්ගේ අයිතියයි. පක්ෂ හා මන්ත්‍රීවරුන් තම කතිරය හා මනාපයන් සලකුණු කරන විට තම පක්ෂවල හා මන්ත්‍රීවරුන්ගේ තරම දැන ගැනීම ද ඔවුන්ගේ අයිතියකි.
ශ්‍රී ලංකාවේ ආණ්ඩුව යනු ව්‍යවස්ථාවේ නිර්මාණයකි. ඒ අනුව “රාජ්‍ය මුදල් පිළිබඳ පූර්ණ පාලනය පාර්ලිමේන්තුව සතුය.” මෙය අපගේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ මූල්‍ය පිළිබඳ පරිච්ඡේදයේ ආරම්භක වැකියයි. බදු සහ වියදම් පිළිබඳ උත්තරීතර හා පැහැදිලි පාලනයක් ඇත්තේ පාර්ලිමේන්තුවට විනා – ජනාධිපතිවරයාට හෝ කැබිනට් මණ්ඩලයට නොව .
පූර්ව මැතිවරණ අයවැය වාර්තාවේ වත්මන් මූල්‍ය වර්ෂය සඳහා පහත සඳහන් තොරතුරු අඩංගු විය යුතු වේ:
( අ) ආදායම් හා වියදම් ඇස්තමේන්තු;
(ආ) රජයේ ණය ගැනීම් ඇස්තමේන්තු;
(ඇ)එවැනි ඇස්තමේන්තු සකස් කිරීම
සඳහා භාවිත කර ඇති ආර්ථික හා වෙනත් උපකල්පන රාජ්‍ය මූල්‍ය තත්ත්වය කෙරෙහි ද්‍රව්‍යමය බලපෑමක් ඇති කළ හැකි අවදානම් සහිත ප්‍රකාශයක්, එනම් ඕනෑම පනතක් යටතේ රජය විසින් ලබා දී ඇති ඇපකර සහ වන්දි ඇතුළු අඛණ්ඩ වගකීම් ආදිය පිළිබඳ විස්තර ඇතුළත්විය යුතුය.
පූර්ව මැතිවරණ අයවැය වාර්තාවක් ප්‍රකාශයට පත් කිරීම ද පුරුද්දකි. එය නව සංසිද්ධියක් නොවේ. ඇත්ත වශයෙන්ම, 2015 පූර්ව මැතිවරණ අයවැය වාර්තාවේ පිටපතක් භාණ්ඩාගාර වෙබ් අඩවියෙන් සොයාගත හැකිය.
මෙම අවස්ථාවෙහිදී මෙම වාර්තාව ප්‍රකාශයට පත් කිරීම ඉතා වැදගත් වේ. වත්මන් රජයේ දැඩි වගකීම් විරහිත හා නාස්තිකාර බදු කප්පාදුවල බලපෑම පිළිබඳ සවිස්තරාත්මක ඇස්තමේන්තුවක් සභාගත කිරීමට විපක්ෂය හා අදාළ පාර්ලිමේන්තු කාරක සභා ඉල්ලා සිටියද – බංකොලොත් භාවයට රට දැමූ බදු කප්පාදුව – රජය එසේ කිරීමට අපොහොසත් වී ඇත.
රජයට කොපමණ ආදායමක් අහිමි වී ඇත්ද යන්න සහ එය අපව ණය උගුලකට ඇද දමනු ඇත්දැයි පාර්ලිමේන්තුව සහ රට දන්නේ නැත. කනගාටුවට කරුණක් නම්, පාර්ලිමේන්තුවට පනතක් ගෙන ඒමෙන් තොරව මෙම මූල්‍ය ක්‍රියාමාර්ග ක්‍රියාත්මක කිරීමට රජය උත්සාහ කර තිබේ. මෙය ව්‍යවස්ථා විරෝධී, නීති විරෝධී සහ ප්‍රජාතන්ත්‍ර විරෝධී ය.
මුදල් අමාත්‍යවරයා වශයෙන්, 2019 ජනාධිපතිවරණයේ දී ජයග්‍රාහකයාට ලැබුණු ජනවරමට අනුව ඔවුන්ගේ අයවැය සම්මත කර ගැනීමට ඉඩ සැලසෙන පරිදි මම ඔක්තෝම්බර් මාසයේ අයවැයක් සම්මත කළේ නැත. අපි සුළුතර ආණ්ඩුවක්ව සිටියදී 2015 දී කළේ මෙයයි.
නමුත් මේ රජය අයවැයක් ගෙනාවේ නැහැ. එය කිසිදූ පනතක් පිළිබඳව යෝජනාවක්වත් ගෙනාවේ නැත. එය අප සියල්ලන්ම අඳුරේ තබා ඇත. ඒ වෙනුවට එය අතුරු සම්මත ගිණුම් ක්‍රමවේදය භාවිත කරමින් රාජ්‍ය මූල්‍ය ජිල්මාට් වල නිරත වීමට උත්සාහ කළේය. රාජ්‍ය මූල්‍ය, කෝප් සහ කෝපා සම්බන්ධ ප්‍රධාන පාර්ලිමේන්තු කාරක සභා ද විධායකයේ සාමාජිකයන් සමඟ පත් කර තිබේ.
මෙවන් කමිටුවල සාමාජිකයන්, විශේෂයෙන් මූල්‍ය කටයුතු සම්බන්ධ සාමාජිකයන් පසුපෙළ මන්ත්‍රීවරුන් බව සහතික කිරීමයි. උනන්දුව පිළිබඳ ගැටුම් සීමා කිරීම මෙයින් සහතික කෙරෙන අතර, කමිටුවලට ඔවුන්ගේ වගකීම් නිසි ලෙස ඉටු කිරීමට හැකිවේ.
වාර්තාව නිවැරදි කිරීම සඳහා, රජය විසින් ඉවත් කරන ලද අතුරු සම්මත ගිණුමේ පරිපූරක යෝජනාව පිළිබඳ විපක්ෂයේ ස්ථාවරය නැවත සිහිපත් කිරීමට මම මෙය අවස්ථාවක් කර ගනිමි.
අතීත භාවිතයෙන් අක්‍රමවත් ලෙස ඉවත්ව ගියද, පරිපූරක ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීමේ ගිණුමේ අඩංගු සංවර්ධන කටයුතු පිළිබඳව විපක්ෂයට විරුද්ධත්වයක් නොතිබුණි. අප ප්‍රතික්ෂේප කළේ රටේ ණය බර වැඩි කිරීමට ගත් උත්සාහයන් පමණි.
අපේ රජය අතහැර දමා ඇති ණය ගෙවීමට මුදල් අවශ්‍ය යැයි පැවසීම බොරුවකි. පළමුව, 2016 සිට 2020 දක්වා රජයේ ආදායම රජයේ පොලී රහිත රජයේ වියදම්වලට වඩා සුළු වශයෙන් වැඩි විය. වසර 63 කට පසු 2017 පළමු අවස්ථාව මෙය විය. දෙවනුව, 2019 සඳහා වන සියලු වියදම් 2019 අයවැයේ අඩංගු විය. එබැවින් ණය සීමාව වැඩි කිරීමේ අවශ්යතාවයක් නොමැත.
ශ්‍රී ලාංකිකයන් මැතිවරණයට සුදානම් වන බැවින්, ආර්ථික වශයෙන් අනතුරුදායක මේ මොහොතේ අපේ රටේ මූල්‍ය තත්ත්වය දැන ගැනීමට අපට හැකියාවක් නැත. දේශීය හා විදේශීය වශයෙන්, අර්බුදයේ අවදානම් පිළිබඳව අනතුරු ඇඟවුම් වඩ වඩාත් නිරන්තරයෙන් සිදුවෙමින් පවතී. අස්ථාවරත්වය පෙනී පවතියි. නමුත් අයවැයක් නොමැත.
මහජන ආදායම, වියදම් සහ ණය පිළිබඳ තොරතුරු රජය විසින් පාර්ලිමේන්තුවෙන් සඟවා ඇත. බදු නීති සංග්‍රහයේ වෙනස්කම් පාර්ලිමේන්තුවේ අනුමැතියකින් තොරව ක්‍රියාත්මක කර ඇත.
එවැනි තත්වයක් තුළ, පූර්ව මැතිවරණ අයවැය තත්ත්ව වාර්තාව කාලෝචිත ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කිරීම භාණ්ඩාගාර ලේකම් විසින් සහතික කිරීම අත්‍යවශ්‍ය වේ. ඡන්ද විමසීමේදී ශ්‍රී ලංකාවේ පුරවැසියන්ට හොඳින් දැනුවත් හා බුද්ධිමත් තේරීම් කළ හැක්කේ එවිට පමණි.
